Marzysz o własnym biznesie, ale obawiasz się formalności i kosztów związanych z założeniem firmy? Działalność nierejestrowana może być idealnym rozwiązaniem dla osób, które chcą rozpocząć swoją przygodę z przedsiębiorczością lub dorobić do pensji. Ten stosunkowo nowy rodzaj aktywności gospodarczej pozwala na legalne prowadzenie drobnej działalności bez konieczności rejestracji firmy. Czym jest działalność nierejestrowana, jakie są jej zalety i ograniczenia?
Czym jest działalność nierejestrowana?
Działalność nierejestrowana, zwana również działalnością nieewidencjonowaną, to forma prowadzenia działalności zarobkowej, z której korzysta coraz więcej osób. Jej głównym celem jest umożliwienie osobom fizycznym legalnego zarabiania na małą skalę bez konieczności przechodzenia przez skomplikowane procedury rejestracyjne i ponoszenia dodatkowych kosztów związanych z prowadzeniem firmy.
Podstawową cechą działalności nierejestrowanej jest brak obowiązku wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Oznacza to, że osoba wykonująca taką drobną działalność zarobkową nie jest formalnie uznawana za przedsiębiorcę w rozumieniu prawa. Art. 5 ustawy Prawo Przedsiębiorców stanowi, że „nie stanowi działalności gospodarczej działalność wykonywana przez osobę fizyczną…”, jeśli spełnione są określone warunki, o których więcej poniżej.
To znacznie upraszcza proces rozpoczęcia działalności i zmniejsza biurokrację, z którą muszą się zmierzyć początkujący przedsiębiorcy.
Działalność nierejestrowa jest idealna dla osób, które chcą przetestować swój pomysł na biznes, dorobić do etatu lub po prostu zarabiać na swoim hobby. Może to być świetne rozwiązanie dla freelancerów, rękodzielników, korepetytorów czy osób świadczących drobne usługi.
Warunki prowadzenia działalności nierejestrowanej
Aby móc legalnie prowadzić działalność nierejestrowaną, należy spełnić kilka istotnych warunków. Przede wszystkim, miesięczny przychód z tej działalności nie może przekroczyć limitu – 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Warto pamiętać, że limit ten dotyczy przychodu, a nie dochodu!
Kolejnym ważnym warunkiem jest to, że osoba wykonująca działalność nierejestrowaną nie mogła prowadzić „normalnej” działalności gospodarczej w ciągu ostatnich 60 miesięcy. Oznacza to, że ta forma aktywności jest przeznaczona głównie dla osób, które dopiero rozpoczynają swoją przygodę z biznesem lub wracają do niego po dłuższej przerwie.
Warto też wiedzieć, że nie wszystkie rodzaje działalności mogą być prowadzone w formie nierejestrowanej. Istnieją pewne ograniczenia, na przykład dotyczące działalności wymagających specjalnych zezwoleń lub koncesji.
Zalety i korzyści z prowadzenia działalności nierejestrowanej
Działalność nierejestrowana niesie ze sobą wiele korzyści, które mogą być szczególnie atrakcyjne dla tych, którzy dopiero zaczynają swoją przygodę z biznesem albo chcą po prostu nieco dorobić (np. świadczą usługi remontowe) i chcą robić to legalnie. Jedną z największych zalet jest brak konieczności rejestracji w CEIDG, co znacznie upraszcza formalności i pozwala szybko rozpocząć zarabianie.
Kolejną istotną korzyścią jest brak obowiązku opłacania składek ZUS. Dla wielu początkujących przedsiębiorców koszty związane z ubezpieczeniami społecznymi stanowią znaczące obciążenie, szczególnie w początkowej fazie działalności. W przypadku działalności nierejestrowanej problem ten nie występuje. Pamiętaj jednak, że dotyczy to sytuacji, gdy w ramach prowadzonej działalności gospodarczej sprzedajesz towary. Natomiast jeśli w ramach działalności nierejestrowanej świadczysz usługi, czyli wykonujesz umowę o świadczenie usług albo umowę-zlecenie, to podlegasz ubezpieczeniom jako zleceniobiorca. W razie wątpliwości najbezpieczniej będzie zaciągnąć porady w biurze księgowym.
Prowadzenie działalności nierejestrowej wiąże się również z prostą księgowością (nie należy myśli tego księgowością uproszczoną, która opiera się na prowadzeniu podatkowej księgi przychodów i rozchodów). Nie ma obowiązku prowadzenia skomplikowanych ksiąg rachunkowych, wystarczy proste ewidencjonowanie przychodów – rejestr sprzedaży. Wartość sprzedaży jest potrzebna do ustalenia limitu uproszczonej działalności oraz do obliczenia zobowiązania podatkowego.
Działalność nierejestrowana daje też możliwość elastycznego podejścia do pracy. Można ją łączyć z innymi zajęciami, na przykład z pracą na etacie czy studiami. To idealne rozwiązanie dla osób, które chcą dorobić lub sprawdzić swój pomysł na biznes bez rezygnacji z dotychczasowych zajęć.
Ograniczenia i wyzwania związane z działalnością nierejestrowaną
Mimo wielu zalet działalność nierejestrowana ma również pewne ograniczenia, o których trzeba koniecznie wiedzieć i o nich pamiętać. Przede wszystkim, limit przychodów może być problemem dla osób, których działalność szybko się rozwija. Po przekroczeniu limitu działalność staje się działalnością gospodarczą, co oznacza obowiązek rejestracji przedsiębiorcy w CEIDG. Od momentu przekroczenia limitu przychodu jest na to 7 dni.
Pamiętać również trzeba o tym, że wartość limitu nie jest stała i zależy od wysokości minimalnego wynagrodzenia, które ustalane jest na podstawie ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. W 2024 roku wysokość tego wynagrodzenia zmienia się dwukrotnie i tym samym limit jest „ruchomy”: od stycznia do czerwca 2024 roku wynosi 3181,50 zł, a od lipca 2024 roku – 3225 zł.
Innym ograniczeniem jest brak możliwości odliczania kosztów uzyskania przychodu. W praktyce oznacza to, że podatek dochodowy płaci się od całego przychodu z działalności, a nie od dochodu, co może być niekorzystne w przypadku działalności wymagających dużych nakładów.
Warto również pamiętać, że osoba prowadząca działalność nierejestrowaną, nie może korzystać z niektórych form opodatkowania dostępnych dla przedsiębiorców, takich jak podatek liniowy czy ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Dochód z takiej działalności podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych, czyli według skali podatkowej.
Kolejnym ograniczeniem jest brak możliwości zatrudniania pracowników. Działalność nierejestrowa musi być prowadzona osobiście, co może być problematyczne w przypadku szybkiego rozwoju biznesu.
Dla kogo działalność nierejestrowana będzie najlepszym wyborem?
Działalność nierejestrowana może być idealnym rozwiązaniem dla wielu grup osób. Przede wszystkim, sprawdzi się u osób, które dopiero rozpoczynają swoją przygodę z biznesem i chcą przetestować swój pomysł bez ponoszenia dużych kosztów i ryzyka. To świetna opcja dla studentów, którzy chcą dorobić do stypendium, czy dla osób, które planują zmianę kariery i chcą sprawdzić się w nowej branży.
Ta forma działalności może być również atrakcyjna dla osób, które traktują swoje zajęcie jako dodatkowe źródło dochodu. Freelancerzy, artyści, rzemieślnicy czy osoby świadczące drobne usługi mogą skorzystać z możliwości legalnego zarabiania bez konieczności zakładania pełnoprawnej firmy.
Działalność nierejestrowana sprawdzi się także u osób, które chcą monetyzować swoje hobby. Jeśli ktoś tworzy rękodzieło, udziela korepetycji czy oferuje usługi fotograficzne, może spróbować zarabiać na tym w ramach działalności nierejestrowanej.
Działalność nierejestrowana to atrakcyjna opcja dla osób, które chcą rozpocząć swoją przygodę z biznesem lub legalnie dorabiać do pensji. Daje wiele korzyści, takich jak brak konieczności wpisu do CEIDG, prosta ewidencja sprzedaży czy brak składek ZUS, ale jednocześnie ma pewne ograniczenia, które warto wziąć pod uwagę przy podejmowaniu decyzji o jej rozpoczęciu.
Kasa fiskalna to nieodłączny element krajobrazu polskiego handlu i usług. Dla wielu przedsiębiorców stanowi ona codzienne narzędzie pracy, ale nie każdy zdaje sobie sprawę, kto i kiedy jest zobowiązany do jej posiadania. W gąszczu przepisów i regulacji łatwo się pogubić, dlatego warto przyjrzeć się bliżej temu tematowi, by dowiedzieć się między innymi, od jakiej kwoty wymagana jest kasa fiskalna w firmie.
Czym jest kasa fiskalna i dlaczego jest tak ważna?
Kasa fiskalna to urządzenie służące do rejestrowania sprzedaży detalicznej – tak w skrócie możemy opisać urządzenie, które znamy np. ze sklepów. Jej głównym zadaniem jest ewidencjonowanie transakcji (wystawianie paragonów fiskalnych) oraz gromadzenie informacji o asortymencie. Dlaczego jest tak istotna? Z punktu widzenia państwa pomaga w uszczelnianiu systemu podatkowego, natomiast dla przedsiębiorcy (podatnika) stanowi narzędzie do prowadzenia rzetelnej dokumentacji sprzedaży.
Podstawą funkcjonowania kas fiskalnych w Polsce są odpowiednie akty prawne. Kluczowe znaczenie ma ustawa o podatku od towarów i usług oraz rozporządzenia Ministra Finansów (np. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących). Te dokumenty określają, kto i w jakich okolicznościach musi korzystać z kasy fiskalnej oraz kiedy przysługuje zwolnienie z kasy fiskalnej. Warto zaznaczyć, że przepisy te są regularnie aktualizowane (np. limity kwotowe), dlatego przedsiębiorcy powinni na bieżąco śledzić zmiany w prawie bądź też konsultować się ze swoim biurem księgowo-rachunkowym.
Kto musi posiadać kasę fiskalną a kto jest zwolniony z obowiązku?
Ogólna zasada jest prosta: kasa fiskalna jest obowiązkowa dla przedsiębiorców prowadzących sprzedaż na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych. Jednak diabeł, jak zwykle, tkwi w szczegółach.
Istotnym kryterium jest limit obrotów. Obecnie (2024 r.) wynosi on 20 000 zł rocznie. Oznacza to, że przedsiębiorca, którego obroty ze sprzedaży na rzecz osób prywatnych przekroczą limit, musi zainstalować kasę fiskalną i ewidencjonować sprzedaż za jej pomocą. Co ważne, limit ten dotyczy sumy obrotów, a nie zysków. Warto też pamiętać, że dla nowych firm limit ten jest proporcjonalnie niższy w pierwszym roku działalności.
Branże z bezwzględnym obowiązkiem posiadania kasy
Jak wspomnieliśmy we wstępie – mnogość przepisów prawa i rozwiązań sprawy nie ułatwia. Limit jest tylko jednym z kryteriów. Niektóre branże są zobowiązane do posiadania kasy fiskalnej od pierwszej transakcji, niezależnie od wysokości obrotów. Do tej grupy należą między innymi:
- sprzedaż części do silników spalinowych
- sprzedaż alkoholu
- sprzedaż wyrobów tytoniowych
- komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych
- usługi przewozu osób i ich bagażu podręcznego taksówkami,
- naprawy pojazdów silnikowych i motorowerów,
- usługi świadczone przez stacjonarne placówki gastronomiczne, w tym również sezonowo,
- usługi fryzjerskie, kosmetyczne i kosmetologiczne
Lista ta jest dość obszerna i obejmuje wiele sektorów usługowych. Przedsiębiorcy działający w tych branżach muszą pamiętać, że kasa fiskalna jest dla nich obowiązkowa od samego początku prowadzenia działalności.
Wyjątki od reguły
Skoro mamy wyłom i obowiązek ewidencji sprzedaży przy użyciu kasy fiskalnej bez względu na obrót, to są także wyjątki w drugą stronę tzn. odstępstwa od obowiązku posiadania kasy rejestrującej. Niektóre rodzaje działalności są zwolnione z tego obowiązku, niezależnie od wysokości obrotów. Dotyczy to na przykład sprzedaży biletów komunikacji miejskiej czy usług związanych z dostarczaniem wody.
Warto też zwrócić uwagę na kwestię sprzedaży B2B, czyli transakcji między firmami. W takich przypadkach kasa fiskalna nie jest wymagana, ponieważ obowiązek ten dotyczy jedynie sprzedaży na rzecz osób fizycznych. Jednak jeśli firma prowadzi zarówno sprzedaż B2B, jak i B2C (np. świadczy usługi osobom fizycznym), musi mieć kasę fiskalną do obsługi transakcji z klientami indywidualnymi.
Obowiązek posiadania kasy fiskalnej to nie tylko rygor narzucony przez prawo – warto spojrzeć na to urządzenie jako narzędzie, które ułatwia prowadzenie biznesu. Prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas pomaga w utrzymaniu porządku w dokumentacji, porządkuje sprzedaż towarów i usług, ułatwia rozliczenia z urzędem skarbowym i buduje zaufanie klientów. Choć początkowo może wydawać się dodatkowym obciążeniem, w dłuższej perspektywie przynosi więcej korzyści niż problemów.
Na koniec powiemy tylko, że w 2025 roku czekają nas zmiany – kasy fiskalne online będą musiały mieć połączenie z terminalem płatniczym, według protokołu FROB. Na pewno przybliżmy ten temat w jednym z kolejnych artykułów.
Kogo można uznać za osobę współpracującą? Definicję osoby współpracującej zawierają przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.
Za osobę współpracującą z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność uważa się małżonka, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, rodziców, macochę i ojczyma oraz osoby przysposabiające, jeżeli pozostają z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności lub wykonywaniu umowy agencyjnej bądź umowy zlecenia; nie dotyczy to osób, z którymi została zawarta umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego.
Definicję tę precyzuje orzecznictwo Sądu Najwyższego.
O współpracy przy działalności gospodarczej można mówić wówczas, gdy występują łącznie:
- istotny ciężar gatunkowy działań współpracownika, które nie mogą mieć charakteru wtórnego (charakter wtórny ma np. czynność wystawienia faktury za wykonane roboty budowlane);
- bezpośredni związek z przedmiotem działalności gospodarczej;
- stabilność i zorganizowanie;
- znaczący czas i częstotliwość podejmowanych robót.
Współpracujący musi mieć istotny wpływ na prowadzoną przez małżonka działalność.
Wartość działania w ramach współpracy musi być znacząca.
Źródło: http://www.sn.pl/Sites/orzecznictwo/Orzeczenia1/II%20UK%20134-08-1.pdf
Z terminem „współpraca” wiąże się także cecha stałości – stabilności ekonomiczno-zawodowej osoby zainteresowanej.
Zasadne jest też przyjęcie, że wykonywana przez osoby współpracujące działalność powinna charakteryzować się zorganizowaniem i pewną ciągłością.
Nie może zatem stanowić w sensie prawnym współpracy przy prowadzeniu działalności gospodarczej sporadyczne, podejmowane okazjonalnie, zajmujące nikłą ilość czasu wystawianie faktur, czy wydawanie ad hoc (gdy nie ma pracownika) towaru.
Znaczenie gospodarcze, organizacyjne i stabilność takich działań są znikome i nie kwalifikują się do oceny, iż w sensie prawnym dochodzi do „współpracy przy prowadzeniu działalności gospodarczej”.
Aby więc ocenić, czy pomoc świadczona przez małżonka może być uznawana za współpracę w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, należy uwzględnić nie tylko charakter i rodzaj czynności podejmowanych przez członka rodziny, ale także czas potrzebny na ich wykonanie, ich wartość i zorganizowanie.
Na taką ocenę nie wpływa fakt zawarcia umowy o pracę czy zlecenia.
Należy odnieść się także do obowiązków małżonków wynikających z Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego, bowiem wspólne działanie małżonków jest naturalnym elementem rodziny, mającym swoje uzasadnienie gospodarcze i społeczne. Okazjonalna pomoc, jaką świadczy osobie prowadzącej działalność gospodarczą w tej działalności jego małżonek, prowadzący z nim wspólne gospodarstwo domowe, stanowi konsekwencję obowiązku małżonków do wzajemnej pomocy oraz współdziałania dla dobra rodziny, którą przez swój związek założyli. Nie można więc każdej pomocy kwalifikować jako „współpraca przy działalności gospodarczej”, bez uwzględnienia obowiązków małżeńskich.
Masz dodatkowe pytania? Zapraszamy do kontaktu z naszym biurem w Łodzi, które świadczy usługi księgowe, ale również usługi kadrowe oraz płacowe. Płace i stosowanie prawa pracy to dla nas codzienność.
Nasz adres: Biuro Rachunkowe IPSUM, ul. Brukowa 12, Łódź. www.biuro-ipsum.pl